Con bò tía

Vài năm truớc đây, khi lái xe cùng gia đình đi qua nước Pháp, chúng tôi vừa mới bị mê hoặc bởi cảnh tượng hàng trăm con bò đã gặm cỏ trên những đồng cỏ đẹp tựa như tranh ngay cạnh đường cao tốc. cách thức từ vài chục cây số, chúng tôi đang dán mắt ra của sổ, ngạc nhiên trước cảnh đẹp đã hiện ra. Nhưng chỉ 20 phút sau, chúng tôi bắt đầu không quan tâm đến đàn bò nữa, con này cũng giống con kia, và cảnh tuợng đầy ngạc nhiên lúc truớc bỗng trở nên hết sức bình thường. Tệ hơn là còn nhàm chán nữa.

Đàn bò, sau khi bạn ngắm nhìn chốc lát đang trở nên kém thu hút. Chúng đủ nội lực bắt mắt, hoàn hảo, có những đặc tính vượt trội good trông thật lung linh dưới ánh nắng nhưng vẫn vô cùng tẻ nhạt.

Do vậy; một con bò tía lúc này sẽ trở nên thú vị (dù chỉ tạm thời trong chốc lát). Bản chất của con bò tía là nó gầy dựng sự mới lạ. Trên thực tế, nếu từ “độc đáo” (remarkable) cũng bắt đầu bằng chữ P thì tôi đang đủ sức bỏ qua đám bò giống hệt nhau, nhưng biết làm sao đuợc?

Và cuốn sách này đề cập đến bản chất, tại sao và phương thức để trở nên mới lạ.

Khi còn nhỏ, tôi có một “biệt tài” là… mài dao rất sắc. Một công việc tưởng chẳng khốn khó gì nhưng thực ra cũng k đơn giản lắm, muốn mài dao cho sắc và độ sắc ấy giữ được lâu cũng có khá nhiều kỹ thuật mà tôi chỉ tìm ra được sau nhiều tuần thử nghiệm. Chẳng là trong nhà họ hàng tôi lúc ấy làm cau khô: mua cau tươi về gọt vỏ, cắt miếng và sấy khô đem bán. Người ta chẳng bảo sắc như dao cau là gì, và ai đang làm công việc đó sẽ hiểu một con dao sắc là như thế nào.

không khó khăn chỉ vậy nhưng cái “niềm đam mê dao sắc” ấy, nếu có thể gọi như thế, nó đi theo tôi đến tận bây giờ. Hiện nay tôi mua con dao gốm (ceramic knife) Nhật này, với giá bạn có thể mua được 10 con dao thép hay khác. Cực kỳ sắc bén và chắc chắn, quá đủ bền và bén để cắt những thứ mà dao thép vẫn thường được dùng. Đặc biệt là chất liệu gốm sứ trắng muốt, trông rất mảnh mai và xinh xắn, nên chỉ dám láy làm vào việc cắt, gọt trái cây hàng ngày. Đó đủ nội lực chỉ là một “impulse purchase”, thực ra tôi muốn thử một chất liệu khác biệt.

Làm một con dao, hay mài nó cũng k phải là việc quá dễ dàng. dữ dội như katana, kiếm Nhật, phải mất hơn 30 năm để học cách thức làm kiếm, và hơn 6 năm để học cách… mài kiếm sao cho sắc :-). Nhưng túm lại thì nó có liên quan gì đến nhan đề của post này: con bò tím – the purple cow!? Một tựa sách của Seth Godin: Purple Cow – Transform your business by being remarkable mà gần đây tôi được đọc! Một cuốn sách về tiếp thị, 160 trang khổ nhỏ, dể đọc với một số ý tưởng và khá nhiều ví dụ thú vị.

Từ những trang tiên phong, tác giả đã khẳng định ý tưởng xuyên suốt cuốn sách là: mô hình các chữ P truyền thống: product, pricing, promotion, publicity… vừa mới k còn nhiều hiệu quả, chữ P mới ở đây là purple cow. Nói cách thức khác, mô hình dựa vào những hàng hóa trung bình, và rất nhiều marketing dần lùi bước, thay vào đó là những món hang thực sự good và người láy làm tự tìm đến cái họ cần. Vai trò của luật số lớn không còn như trước, ý tưởng tốt, sản phẩm tốt sẽ lấn át marketing và truyền thông đại chúng.

Tôi hơi ngạc nhiên khi đọc những dòng về quảng cáo: bạn k thể làm cho tất cả người xung quanh phải lắng nghe mình, hãy tìm ra những người chú trọng, và hướng các chữ P vào đó. Điều này đủ sức bắt đầu đúng ở đâu đó, nhưng ở một xứ như VN, khi người tiêu láy làm như những con bò được chăn dắt, thì tìm đâu ra một con bò tím? Ý tưởng của cuốn sách dần lộ rõ, một trong những ý tưởng đầu tiên trong thời economic recession này, khi hướng business tới chiều giảm phát, nghiêng về chất lượng để bù lại công cuộc lạm phát.

công cuộc lạm phát đó đã có lịch sử nhiều thập niên với kết quả là những sản phẩm được phân tích very hay cũng không phải điều gì đặc biệt lắm. Nên trái nghĩa với remarkable là… very hay. Tác giả lấy gợi ý những loài chim di cư thường bay theo đội hình chữ V. Những doanh nghiệp ăn theo xu thế cũng giống như những chú chim bay theo con đầu đàn. Nhưng điều mọi người không thấy là trong bầy chim, định kỳ luôn luôn có sự hoán đổi vị trí để con đầu đàn được nghỉ sức, những con chim khác đảm nhận vị trí bay đầu tạm thời.

Tác giả dành rất nhiều trang để đưa các case study minh hoạ thế nào là một remmarkable product. Một remmarkable product cũng giống như một con bò màu tím, bạn đã thấy một con như vậy ở đâu chưa, bò tím thật sự là rất khác biệt. Là một cuốn sách về tiếp thị, tác giả dành nhiều thời gian đánh giá sự nổi trội của con bò tím, hơn là cách gầy dựng nó. Với phân khúc như VN, tôi sẽ nói bạn có thể xây dựng con bò tím bằng phương thức phết sơn tím lên một con bò bình thường, nhưng tốt hơn hãy bắt đầu đi phân tích cách thức biến đổi gene loài bò!

Là một người làm kỹ thuật, Purple Cow không thực sự cuốn hút tôi lắm. Nhưng nó đánh dấu những xu hướng gần đây của nền kinh tế, bạn phải tạo ra được những sp thật sự có chất con số và thật sự khác biệt, những món hang k thể chỉ được nghiên cứu là very tốt mà tự thân nó thôi đang cuốn hút người dùng, k cần nhiều đến tiếp thị. Như khi Steve Jobs giới thiệu iPhone 4, ông ta đã cố tình liên hệ: it’s like a beautiful old Leica camera, dòng máy ảnh ít tính năng, kém hiện đại mà luôn luôn có mức giá trên $6000.

Trở lại với ý ban đầu, con dao gốm thực sự là một purple cow (hay ít nhất với tôi là như vậy). đang đến lúc phải học phương thức ý thức để tạo ra những sp như thế. Khi sự lạm phát đảo lộn nhiều thang giá trị, khi ngay cả chữ very hay cũng không gợi lên điều gì đặc biệt, thì đó là lúc học cách thức làm những điều bình thường nhất, k nhất thiết phải là cái gì đao to búa lớn, một con bò thì cũng chỉ là một con bò, một con dao cũng chỉ là một con dao, nhưng hãy là những con bò, con dao khác biệt mà người ta phải lưu ý và cần đến chúng.

– Review sách Từ tốt đến Vĩ đại