[Sách hay về Kinh doanh] Review sách “Từ tốt đến vĩ đại”
Jim Collins – Tác giả của quyển sách viết về giới kinh doanh Từ tốt Đến Vĩ Đại vừa là người học và cũng vừa là người dạy tại các công ty vĩ đại và trường tồn. Trăn trở với câu hỏi lớn “Làm thế nào những công ty tốt, công ty bình thường, tốt ngay cả công ty đã trong tình trạng tồi tệ cũng đủ sức đạt đến mức vĩ đại trường tồn?” Nên ông và các đồng sự đã mất một khoảng thời gian khá dài để đánh giá và tìm tòi ra cách để các công ty này tăng trưởng, đạt thành tích cao, chuyển mình và nhảy vọt từ “tốt” đến “vĩ đại”. Một vấn đề mà ai cũng quan tâm, muốn khám phá nhưng k phải ai cũng có được sự kiên nhẫn tìm đến tận cùng câu trả lời.
Cuối cùng cuốn sách ra đời với 9 chương bố cục rõ ràng, rành mạch và kèm theo đó là các phụ lục được ghi chú cẩn thận, chi tiết. cách trình bày sách logic rõ ràng cùng với những đồ thị, số liệu và biểu đồ được ghi chép rất tỉ mỉ, cẩn thận. Một sự nghiên cứu nghiêm túc và đang trải qua kiểm chứng cụ thể từ thành công nhảy vọt từ mức “tốt” lên “vĩ đại” của 11 công ty. Do đó những thông tin đưa ra cực kì hữu ích và sao sát thực tế hơn bao giờ hết. phương thức lồng ghép so sánh trong quyển sách cũng rất thú vị nhưng lại hiệu quả vô cùng như câu chuyện giữa nhím và cáo trong chương 5 cùng những thông điệp hữu ích “Hãy tự biết mình” và biết phương thức đưa những tình huống khó xử thành ý tưởng đơn giản nhất. Những điểm cần kíp nhất mà sách nhấn mạnh đó là: ý tưởng, kế hoạch, kỷ luật, công nghệ và cuối cùng là cách xây dựng nền tảng để nhảy vọt. Mỗi kết luận này đều mang những ý nghĩa to lớn và hữu ích thậm chí đủ sức khiến độc giả kinh ngạc nhưng khó có ai phủ nhận được giá trị cùng những triết lí mà quyển sách mang lại.
Quả thật đây là một cuốn sách k thể thiếu cho những ai vừa mới bước vào giới buôn bán và vừa mới điều hành những công ty lớn, nhỏ.
Trích đoạn sách Từ Tốt đến vĩ đại
HIỂU NIỀM đam mê CỦA BẠN
Khi phỏng vấn các nhà điều hành Phillip Morris, chúng tôi bắt gặp sự căng thẳng và thích thú đến mức kinh ngạc. Hãy nhớ lại trong chương 3, George Weissman đã miêu tả công việc tại công ty chính là mối tình vĩ đại của ông, chỉ sau cuộc hôn nhân của mình. Mặc dù họ có một tập hợp sp tiêu láy làm đầy tội lỗi (thuốc lá Marlboro, bia Miller, Velveeta có 67% chất béo, cà phê Maxwell House dành cho người nghiện cafein, Toberone dành cho người nghiện sô cô la, v.v…), chúng tôi nhận thấy họ rất đam mê công việc của mình. Hầu hết các nhà điều hành cao cấp của Phillip Morris đều là người tiêu dùng tích cực các sp của chính họ. Năm 1979, Ross Millhiser, lúc đó là phó chủ tịch Phillip Morris và là một người nghiện thuốc lá, đã phát biểu: “Tôi yêu thuốc lá. Đó là một trong những điều làm cho cuộc sống này đáng sống.”
Những người tại Phillip Morris rõ ràng rất yêu quý công ty họ và tham vọng công việc đang làm. Có vẻ như họ thấy mình là chàng cao bồi đơn độc và độc lập được vẽ trên các bảng marketing Marlboro. Một thành viên Hội đồng quản trị vừa mới nói với tôi trong một cuộc nghiên cứu khác: “Chúng ta có quyền hút thuốc, và chúng tôi sẽ bảo vệ quyền lợi này. Tôi rất thích được tham gia vào Hội đồng quản trị Phillip Morris. Điều này giống như là một phần của cái gì đó thực sự cần kíp. “ Bà vừa nói vừa kiêu hãnh nhả khói.
có thể bạn sẽ nói: “Nhưng đây chỉ là đòn tự vệ của kênh công nghiệp thuốc lá. Dĩ nhiện họ phải cảm thấy thế. Nếu k làm sao để họ ngủ được mỗi tối?” Nhưng hãy nhớ rằng R.J. Reynolds cũng hoạt động trong ngành thuốc lá và cũng bị xã hội chỉ trích. Nhưng k không giống như Phillip Morris, các nhà lãnh đạo R.J.Reynolds bắt đầu phân tán khỏi nơi thuốc lá sang bất cứ lãnh vực nào họ đủ sức tăng trưởng, không cần biết liệu họ có thích thú những cuộc sát nhập đó, tốt liệu công ty đủ nội lực trở thành giỏi nhất thế giới trong lĩnh vực này hay không. Những người ở Phillip Morris gắn bó với ngành thuốc lá nhiều hơn, một phần lớn cũng vì họ yêu thích ngành bán hàng này. Ngược lại, những người ở R.J.Reynolds chỉ xem thuốc lá như một cách thức kiếm tiền. Như được miêu tả sinh động trong cuốn sách Barbarians at the Gate (Những kẻ man rợ trước cổng), các nhà điều hành R.J.Reynolds cuối cùng vừa mới mất đi niềm tham vọng, ngoại trừ việc làm giàu nhờ bán lại công ty.
Việc nhắc đến một điều gì đó vừa nhẹ nhàng và mờ nhạt như “đam mê” là một phần k thể thiếu của kế hoạch nghe thật lạ. Nhưng trong các công ty nhảy vọt, thích thú là một phần của khái niệm Con Nhím. Bạn k thể sản xuất ra đam mê tốt “tạo động lực” cho nhân viên cảm thấy đam mê. Bạn chỉ đủ nội lực tìm tòi ra điều gì khơi dậy niềm tham vọng của bạn và của những mọi người bạn.
Các công ty nhảy vọt k nói: “Được rồi các bạn, chúng ta hãy đam mê công việc mình làm”. Một phương thức hợp lý hơn, họ chọn cách thức hoàn toàn ngược lại: Chúng ta chỉ nên làm những việc mà chúng ta cảm thấy đam mê. Các nhà lãnh đạo Kimberly-Clark chuyển sang các sp giấy tiêu láy làm phần lớn cũng vì họ thấy đam mê về chúng. Một nhà lãnh đạo vừa mới nói, các hàng hóa giấy truyền thống thì cũng hay, “nhưng chúng k có được sức thu hút của một một chiếc tã”
Khi các nhà lãnh đạo Gillette quyết định chọn những bộ dao cạo tương đối phức tạp và đắt tiền thay vì cạnh tranh trong một cuộc chiến các loại dao cạo láy làm một lần có tỉ suất lợi nhuận thấp, họ làm thế đa phần là vì họ không thể thấy háo hức với các hàng hóa dao cạo sử dụng một lần giá rẻ. Năm 1996, một nhà báo đang viết về Tổng giám đốc của Gillette như sau: “Zeien nói về công nghệ của bộ dao cạo với một sự đam mê mà ta tưởng chừng như chỉ có ở một kỹ sư của Boeing hay Hughes”. Gillette đang luôn ở tuyệt vời từ khi họ chọn những ngành buôn bán hợp lý với khái niệm Con nhím. “Những người k đam mê về Gillette thì đừng nộp đơn”, một phóng viên tờ Wall Street Journal đã viết như thế, thậ chí anh này còn miê tả nguyên do một người tốt nghiệp trường kinh tế nổi tiếng đã k được nhận vào vì cô k thể hiện sự tham vọng so với các sp khử mùi.
đủ nội lực ngay cả bạn cũng k cảm thấy thích thú món hang khử mùi. đủ sức bạn cảm thấy khó hiểu làm sao để có thể thích thú các tiệm thuốc tây, các tiệm tạp hóa, thuốc lá, good máy in giá tem tự động. Bạn có thể tự hỏi loại người nào lại đủ sức hứng thú với việc Tạo dựng một ngân hàng hiệu quả như Mc Donald’s, tốt người nào đủ sức nhận thấy chiếc tã lót có sức thu hút. Thật ra, chẳng thành vấn đề, điểm chính ở đây là họ cảm thấy thích thú công việc mình đã làm và đam mê này sâu sắc và chân thật.
Tuy nhiên, điều này k có nghĩa là bạn cũng phải đam mê về cơ chế doanh nghiệp (mặc dù cũng có thể lắm). Vòng tròn tham vọng đủ nội lực quan tâm vào những giá trị mà công ty đại diện. ví dụ, nhân viên Fannie Mai không đam mê công cuộc khô khan của việc đưa thế chấp vào đối tượng cổ phiếu. Nhưng họ đặc biệt thích thú ý tưởng làm sao để tất cả người xung quanh Mỹ không phân biệt giai cấp, màu da, trình độ đều thực hiện được giấc mơ mua nhà. Linda Knight, người gia nhập Fannie Mae vào 1983, ngay lúc công ty đã đối mặt với những ngày đen tối nhất, nói với chúng tôi: “Đây không phải là một công ty già nua rơi vào rắc rối; đây là một công ty nhận vai trò chính trong việc biến giấc mơ mua nhà thành hiện thực cho hàng trăm ngàn người Mỹ. Vai trò này quan trọng hơn rất nhiều so với việc làm ra tiền, và vì vậy chúng tôi cảm thấy gắn bó chặt chẽ để bảo tồn, bảo vệ, và nâng cao công ty.” Một nhà lãnh đạo của Fannie Mae vừa mới kết luận: “Tôi nhận thấy chúng tôi là một cơ chế chính để tăng trưởng cường mạnh mẽ sợi dây xã hội của nước Mỹ. Bất kì khi nào tôi đi ngang những khu nhà trước kia khó khăn giờ ngày càng đẹp lên vì mọi người đang mua được nhà, tôi lại quay về với công việc của mình đầy hưng phấn”
SỰ THẤU HIỂU CHIẾN THẮNG SỰ CAN ĐẢM GIẢ TẠO
Trong nhóm nghiên cứu, chúng tôi thường tranh luận với nhau về sự khác biệt giữa tình trạng “tiền con nhím” và “hậu con nhím”. Trong tình trạng tiền con nhím, mọi việc cũng giống như khi ta sờ soạng trong màn sương dày đặc.Bạn đang tiến đi rất xa, nhưng bạn không thể nhìn rõ. Tại mỗi ngã ba đường, bạn chỉ có thể nhìn thấy phía trước một đoạn ngắn, và phải tiến lên bằng những bước dò dẫm chậm chạp nhưng dứt khoát. Rồi thì, với Khái niệm con nhím, bạn tiến vào một khu vực trống trải, màn sương mù k còn nữa và bạn đủ sức nhìn xa ra hàng nhiều dặm. Kể từ đó, mỗi ngã rẽ khôn yêu cầu bạn phải quyết tâm cao, và bạn đủ sức chuyển từ bò sang đi bộ, và từ đi bộ sang chạy. Trong tình trạng hậu con nhím, từng dặm đường trôi qua dưới chân bạn thật fast, những ngã ba đường cũng fast chóng bị vượt qua khi bạn mau chóng đưa ra những quyết định.
Điều đáng ghi nhận về các công ty đối trọng là họ hiếm khi xuất hiện từ trong màn sương – bất kể những gì họ có là chương trình thay đổi, hoa tay múa chân loạn xạ, good nhà lãnh đạo uy lực. Họ sẽ nỗ lực chạy, đưa ra những quyết định sai lầm tại các ngã ba đường, rồi sau đó phải quay lại chỗ cũ. Hoặc là họ đi chệch hẳn khỏi con đường, va vào cây và rơi xuống suối. (Cộng thêm việc họ vừa mới đi với tốc độ cao và thái độ huênh hoang)
đối với những công ty đối trọng, cũng một thế giới mà so với công ty nhảy vọt thật dễ dàng và rõ ràng thì họ vẫn thấy phức tạp và bị một màn sương che phủ. Tại sao? Có 2 tại sao. Thứ nhất, các công ty đối trọng không bao giờ đặt ra câu hỏi, những câu hỏi xuất phát từ 3 vòng tròn. Thứ hai, họ đề ra mục tiêu và plan dựa trên sự can đảm giả tạo chứ k phải là sự thấu hiểu tình hình.
Điều này thể hiện rõ ràng trong việc theo đuổi gia tăng thiếu suy tính của các công ty đối trọng. Hơn 2/3 số công ty đối trọng thể hiện một nỗi ám ảnh gia tăng mà không được sự hỗ trợ của khái niệm con nhím. Những câu phát biểu như “Chúng tôi là một công ty gia tăng không kể thủ đoạn”, good “Tôi cá là quy mô đồng nghĩa với thành công” nhan nhản trong các tài liệu của công ty đối trọng. Ngược lại, k có công ty nhảy vọt nào chú trọng quá mức vào gia tăng. Vậy mà họ lại tạo ra được sự gia tăng đi kèm lợi nhuận và bền vững, vĩ đại hơn những công ty đối trọng chọn tăng trưởng làm châm ngôn sống của họ.
Hãy xem xét trường hợp của Great Western và Fannie Mae. Tờ Wall Street Transcript đã viết: “Great Western hơi bị kềnh càng. Họ muốn gia tăng bằng bất cứ cách nào” Công ty này hoạt động trong lĩnh vực tài chính, cho thuê, bảo hiểm, nhà tiền chế, và liên tục mua lại những công ty khác nhằm xây dựng rộng lĩnh vực hoạt động. To hơn, nhiều hơn! Năm 1985, Tổng giám đốc Great Western đang phát biểu trước các nhà phân tích: “Đừng lo lắng các bạn phải gọi chúng tôi bằng tên nào – ngân hàng, dịch vụ giảm thiểu và cho vay, good một con ngựa vằn”.
Đối lập hoàn toàn là Fannie Mae Họ thấu hiểu một cách thức rõ ràng và đơn giản rằng họ đủ nội lực là một nhân vật giỏi nhất trong phân khúc vốn liên quan đến thế chấp; họ giỏi hơn ngay cả Goldman Sachs good Solomon Brothers trong việc vở cửa thị trường vốn cho các thủ tục thế chấp. Họ xây dựng cỗ máy kinh tế mạnh mẽ bằng phương thức đóng khung mô hình bán hàng quanh việc quản lý rủi ro, chứ không phải là bán thế chấp. Và họ lái cỗ máy này với một niềm thích thú lớn. Nhân viên Fannie Mae cảm thấy hưng phấn với vai trò chủ đạo trong việc dân chủ hóa việc sở hữu nhà.
Cho đến năm 1984, sơ đồ giá trị cổ phiếu của hai công ty giống nhau như hình ảnh phản chiếu trong gương. Năm 1984, một năm sau khi vừa mới định rõ Khái niệm con nhím, Fannie Mae bắt đầu nhảy vọt, trong khi Great Western vẫn cứ đều đều như trước cho đến tận lúc họ bị mua lại vào năm 1997. Bằng phương thức tập trung vào một khái niệm không khó khăn và tao nhã – và không chỉ chú trọng vào gia tăng – Fannie Mae đã tăng doanh thu gần 3 lần trong những năm từ 1984 đến 1996. Great Western, cho dù đang thu nhận nhiều hooc môn gia tăng, cũng chỉ gia tăng doanh thu ở mức 25% trong cùng khoảng thời gian, và rồi vừa mới mất quyền độc lập vào năm 1997.
Trường hợp Fannie Mae và Great Western nêu bật một điểm quan trọng: “Tăng trưởng” không phải là một Khái niệm con nhím. Ngược lại, nếu bạn có một Khái niệm con nhím đúng đắn và đưa ra những quyết định nhất quán với khái niệm này, bạn sẽ tạo được sức đà và lúc đó vấn đề chính của bạn không phải là làm sao gia tăng mà làm thế nào đừng tăng trưởng quá fast.
Khái niệm con nhím là điểm mấu chốt trong hành trình từ tốt đến vĩ đại. Trong hầu hết các trường hợp, thời điểm chuyển đổi bắt đầu trong vòng vài năm từ khi xác định được khái niệm con nhím. Hơn thế nữa, tất cả những gì được trình bày tiếp theo trong cuốn sách này đều dựa trên khái niệm con nhím. Những chương sau sẽ thể hiện rõ ràng, hành động kỷ luật – giai đoạn chính thứ ba theo sau con người kỷ luật và tư tưởng kỷ luật – chỉ có ý nghĩa trong bối cảnh dựa trên khái niệm con nhím.
Mặc dù Khái niệm con nhím giữ vị trí rất cần kíp (hay có lẽ vì vị trí quan trọng này), bạn không nên nỗ lực nhảy ngay vào Khái niệm con nhím một cách thiếu suy nghĩa. Bạn k thể chỉ cần đi ra ngoài hai ngày, đem theo một mớ giấy ghi chép, thực hiện các cuộc thảo luận theo nhóm, thế là có trong tay sự thấu hiểu tận tường. Đúng là bạn đủ nội lực làm như thế, nhưng có nhiều khả năng bạn sẽ không làm đúng. Điều này cũng giống như Einstein nói: “Tôi nghĩ đang đến lúc phải trở thành một nhà khoa học vĩ đại, Bởi thế tôi sẽ đi đến khách sạn Four Seasons cuối tuần này mang theo một số giấy ghi chép, và mở khóa những bí mật của vũ trụ.” Sự thấu hiểu không đến theo cách này. Einstein đã mất mười năm tìm kiến trong màn sương mù để đi đến thuyết tương đối, mà ông vốn là một người rất thông minh.
Trung bình các công ty nhảy vọt phải mất 4 năm để làm rõ Khái niệm con nhím của họ. Giống như những văn hóa khoa học, Khái niệm con nhím đơn giản hóa một thế giới phức tạp và giúp việc đưa ra quyết định đơn giản hơn. Nếu như khi bạn vừa mới có một Khái niệm con nhím thì mọi việc thật không khó khăn và rõ ràng, nhưng để đến được khái niệm này hết sức khốn khó vất vả và mất nhiều thời gian. Hãy nhìn nhận việc đi đến Khái niệm con nhím là một tiến trình lặp đi lặp lại, k phải là một sự kiện duy nhất.
Trọng tâm của tiến trình là phải đưa được những người phù hợp tham gia vào các cuộc đối thoại thảo luật sôi nổi, trên bối cảnh những sự thật phũ phàng và giúp đỡ bởi những câu hỏi dựa trên ba vòng tròn. Liệu chúng ta có thật sự hiểu rõ những gì chúng ta đủ nội lực làm hay nhất trên thế giới, phân biệt rõ với những gì chúng ta chỉ có thể sự phát triển mà thôi? Liệu chúng ta có thật sự hiểu rõ động lực của cỗ máy kinh tế, bao gồm cả mẫu số kinh tế của mình? Liệu chúng ta có thật sự hiểu rõ điều gì sẽ kích hoạt good nhất niềm tham vọng của mình?