Được nhìn thấy như sự nối tiếp của cuốn sách “Chiếc Lexus và cây ôliu”, cuốn sách góp phần mổ xẻ cấu trúc đương đại của nền kinh tế và chính trị thế giới trong kỷ nguyên xã hội hóa. Khái niệm “phẳng” ở đây đồng nghĩa với việc dỡ bỏ những rào cản về chính trị cùng với sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ thông tin và khoa học kỹ thuật. Đó là những yếu tố đang góp phần sử dụng thế giới “phẳng” ra.
[Sách hay về kỹ năng sống] Review sách Thế giới Phẳng – ATPBook.vn
Vẫn bằng cách thức kể những câu chuyện hứng thú và sinh động, tác giả đã giải thích rạch ròi và thuyết phục về quá trình làm phẳng thế giới: Bắt đầu khi nào? Diễn tiến ra sao? Những nhân tố nào đang làm phẳng thế giới?
Trong thế giới phẳng ngày nay – như tác giả nói – không chỉ các quốc gia, các tập đoàn kinh tế to như DELL, ILB hay WAL-MART mà các một mình ở khắp kênh trên hành tinh này (chỉ cần kết nối Internet và tiếp cận các công cụ của không gian mới) đều đủ sức cộng tác với nhau trong những chuỗi cung toàn cầu để gầy dựng những giá trị gia tăng lớn hơn!
Hy vọng các bạn sẽ thích cuốn sách này!
LƯU Ý KHI ĐỌC
Sách hơi khô và kén người đọc, dành cho những người yêu thích hình thức kinh tế-chính trị và khám phá về xã hội hóa.
TRÍCH DẪN ĐẶC SẮC
“Đặc điểm của một cuốn sách hay là nó khiến bạn nhìn nhận mọi việc theo một nhãn quan hoàn toàn mới, và xét theo tiêu chí này, tác giả Friedman đang thực sự thành công” – nhận xét của Joseph E.Stiglitz, người đoạt giải Nobel, trong bài viết phân tích về cuốn sách.
THÔNG TIN KHÁC
“Thế giới phẳng” của Thomas L. Friedman (NXB Trẻ Tp. HCM – 2006), giống cái bánh mỳ nóng mới ra lò, người mua háo hức như đang từng hào hứng với “Chiếc xe Lexus và cây ô-liu” cũng của ông ta phương thức đây dăm năm. Dư luận khen, chê “Thế giới phẳng” khá phong phú, không ít quan điểm đối chọi nhau – không chỉ ở riêng nước ta, mà ở tất cả những nơi cuốn sách này được cầm đọc trên tay trong cái thế giới “tròn” biến thành “phẳng”. Thế là tốt, là bình thường với nghĩa chuẩn hợp lẽ, và tốt hơn rất nhiều đối với chỉ một chiều khen hoặc chê.
Tôi vốn thích đãi cát tìm vàng trong khi đọc, nên xin chia sẻ một vài điều đáng lưu ý dưới đây.
Đúng là một cuốn sách đáng đọc, để thấy thêm bộ mặt muôn vẻ thống nhất và đầy mâu thuẫn, đầy tranh chấp nhưng thống nhất trong một thế giới vừa mới trở nên phẳng – nghĩa là trong quá trình toàn cầu hóa ở nấc thang thế kỷ 21. Tuy nhiên, về cơ bản Friedman k nêu được những cái gì thật mới về bản chất của công cuộc toàn cầu hóa đã diễn ra. Khác chăng so với “Chiếc xe Lexus và cây ô-liu”, trong cuốn “Thế giới phẳng” mọi chuyện chứa bên trong cường độ mạnh hơn, vấn đề rối rắm hơn – nhất là những vấn đề thuộc phạm trù “những thách thức phi truyền thống”.
Lúc ấy, khi đọc xong, tôi vừa mới tóm tắt “Thế giới phẳng” trong một câu cho mình để dễ nhớ: “Làm chủ mặt hủy diệt và khai thác mặt sáng tạo của thế giới phẳng, đó là cách ứng xử tối ưu chúng ta nên lựa chọn. Thế giới phẳng có thời cơ cho mọi người, mọi quốc gia. Câu chuyện của chúng ta là nhận biết ra thời cơ và tưởng tượng ra được phương thức nắm bắt nó, mọi việc khởi đầu từ con người tự do…” Thế nhưng người “học trò” của tôi gọn lỏn: “Thế giới phẳng chứng minh nhà kinh doanh đi đầu tiên trong thế gới hóa. Ở VN càng phải sử dụng như vậy cho chính mình!”. Nói ra được câu này, tôi nghĩ “thầy” và “trò” tôi đủ sức đổi chỗ cho nhau được rồi.
Cuốn sách hữu ích ở chỗ thông qua “nhân chứng” nhà báo T. L. Friedmam, các xu thế, các làn sóng, và nói chung tất cả sự vận động của quá trình toàn cầu hóa, bao gồm cả những làn sóng “chống” (“anti”) – toàn cầu hóa, ở nấc thang thế kỷ 21 được miêu tả sống động, gây nhiều ấn tượng, chủ yếu dưới thể loại những câu chuyện. Cuốn sách quả là dễ đọc cho những độc giả bận bịu và mong muốn giảm bớt căng thẳng trong khi đọc – nghĩa là muốn một chút giải trí, hoặc những bạn đọc còn thiếu thời giờ rong ruổi đó đây nhằm chăm chút cho mình cái nhìn bao quát không gian ngày nay. Song chính điểm này khiến cho quyển sách có chỗ này chỗ không giống đọc lên chỉ thấy tác giả.
Cuốn sách đưa nặng tính báo chí, tính kể chuyện, nên k tránh được có chỗ suy diễn hoặc thiếu lý giải chuẩn xác, thậm chí có chỗ gò ép và phải bàn luận nhiều – ví dụ những lý giải của tác giả về sự kiện 11 tháng 9 và nhiều sự kiện to khác nữa… Bù lại, tác giả đang điểm danh được khá đầy quá đủ các nhân tố tham gia vào quá trình tạo ra hay chống lại, nhưng chung cuộc luôn luôn là tạo ra “thế giới phẳng” hôm nay.
“Phẳng” với ý nghĩa tiến trình toàn cầu hóa kinh tế kéo theo tiến trình toàn cầu hóa mọi mặt đời sống xã hội loài người trên hành tinh này đi vào “luật chơi chung”. Thế giới ngày càng nhiều phù hợp mực chung và những đòi hỏi chung giống như một lẽ tất yếu – dù là trong khuôn khổ quan hệ song phương tốt trong quan hệ đa phương. Quá trình này không đòi hỏi, không chào mời ai gia nhập cả. Quá trình này chỉ lạnh lùng đặt ra cho mỗi quốc gia, mỗi doanh nghiệp, mỗi cá nhân con người sự lựa chọn: Tham gia thì lợi và hại giống như thế này, không du nhập thì lợi và hại giống như thế kia; sẽ thăng hoa hay sẽ bị đào thải tùy thuộc vào sự lựa chọn. Không ai đủ nội lực một mình một chợ, càng không thể “trúc xinh trúc đứng một mình vẫn xinh!”. Đương nhiên trong cái cái chợ chung này lợi thế bao giờ cũng thuộc về giàu tài nguyên và khôn ngoan. Có thể ai đó sẽ hỏi: Thế còn đạo đức nằm ở đâu? Xin người khác tự tìm câu trả lời. Riêng tôi xin thưa cho phần mình: Đạo đức đủ sức được nuôi dưỡng trong giàu có và khôn ngoan của trí tuệ, …và hình như khó bảo vệ được trong cái nghèo và lạc hậu.
Khác chăng so với thời “tròn” – xin tạm gọi như vậy, thời “phẳng” ngày nay giàu có hầu giống như trước hết phụ thuộc vào tầm nhìn toàn cầu, vào trí tuệ, vào khoa học và công nghệ – nhất là công nghệ thông tin, năng lực quản trị & kinh doanh – kể cả với ý nghĩa khai thác gốc theo chiều mở (opensourcing), khai thác gốc theo chiều sâu (insourcing), luôn luôn chủ động tạo ra “cầu” mới, xâu chuỗi “cung”… được T. L. Friedman giới thiệu khá sinh động khi nói về 10 “lực” làm “phẳng” thế giới. Đương nhiên, cũng vì “phẳng”, nên cơ may và nguy cơ ngày nay đổi chỗ cho nhau nhanh nhạy chẳng kém sự lưu chuyển trên online là bao. Tất cả chính là sức ép của thế giới “phẳng”, tuy nó chẳng chào mời ve vãn ai cả. Mà trong ba thập kỷ vừa qua vừa mới nó gây nên k ít sóng gió trên thế giới, có cả sóng thần (tsunami) nữa. Bước vào thế kỷ 21 sức ép này khó khăn hơn.
“Phẳng” đến mức những khái niệm “địa kinh tế” hay “địa chính trị” vốn chi phối mọi mối gắn kết quốc tế thời chiến tranh lạnh, ngày nay không thích hợp, khó tồn tại nếu k bổ sung thêm nội dung mới, thậm chí trong nhiều trường hợp vừa mới bị thay thế bởi những khái niệm không giống trong khung khổ những cam kết mới, những ký kết mới của trật tự thế giới một siêu đa cường – kể cả khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) những Hiệp định thương mại song phương (BTA), Hiệp định Thương mại tự do (FTA)… Một ví dụ: Hai nước đối đầu quyết liệt Việt, Mỹ nay đang bình thường hóa quan hệ với nhau, đang lớn mạnh quan hệ hữu nghi, hợp tác mọi mặt…, dù rằng còn nhiều dị biệt hoặc tồn tại do quá khứ để lại. Xin hỏi, khái niệm địa kinh tế tốt địa chính trị nào hàm chứa nổi gắn kết Việt – Mỹ thời nay?
“Phẳng” với ý nghĩa mọi “mấp mô” thuộc mọi phạm trù biên giới, lãnh thổ, sự vẹn toàn chủ quyền quốc gia, chế độ chính trị – xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa, sự không giống biệt về tôn giáo, chủng tộc, lịch sử, địa lý…, tất cả phải được duy trì, được bảo vệ, được giải quyết theo hướng góp thêm vào cho tính “phẳng” của thế giới – quốc gia nào cũng phải ứng xử như thế nếu như không muốn tự cô lập mình. Trên không gian từ lâu đang xuất hiện, đang ảnh thành, đang tiến triển nhiều giá trị chung, văn hóa chung – trong thế giới “phẳng” hôm nay càng như vậy. Hòa đồng vào cái “chung” này để đi lên hay biệt lập, cũng chẳng không giống sự lựa trọn đi với tương lai hay ở lại sống chung với quá khứ là bao. Có thể bị nuốt chửng, bị “hòa tan” trong cái chung này? – Nếu bản lĩnh chỉ có đến mức vậy thì cũng xứng đáng nhận số phận giống như vậy, chẳng có sự thỏa hiệp nào cả. Tuy nhiên, theo tôi, cần bổ sung một điều mới cực kỳ cần thiết mà quyển sách của T. L. Friedman chưa nêu bật lên được: Văn minh nhân loại ngày nay xây dựng những thuận tiện chưa từng có giúp các nước đi sau thu hẹp khoảng phương thức phát triển, miễn là cả dân tộc của họ có ý chí, miễn là cả dân tộc của họ có tự do dân chủ để thực hiện ý chí ấy.
Đối mặt với thế giới “phẳng”, mở rộng không gian kinh tế là đòi hỏi sống còn để thiết kế đất nước ta trong xã hội toàn cầu hóa. Nhưng không thể xây dựng rộng k gian kinh tế cho đất nước bằng phát triển kinh tế theo chiều rộng, bằng nền kinh tế nguyên liệu, bằng thiết kế nền kinh tế có thiên hướng khép kín và gầy dựng rộng những bãi rác, bằng những món hang rất ít giá trị gia tăng, bằng nền kinh tế k có cấp độ thường xuyên đổi mới cấu trúc, đưa ra sp mới, để liên tục giành lợi thế cạnh tranh, bằng sự bất lực trước mọi thời cơ cũng giống như thách thức, bằng nền kinh tế k có khả năng tận dụng mọi nguồn lực của thế giới, không có cấp độ biến cả thế giới thành phân khúc của mình…”.
