Trích đoạn sách good

VẠCH TRẦN NHỮNG HIỂU LẦM VỀ TỔN THƯƠNG

Khi hoàn toàn lộ diện, chúng ta cảm thấy bị tổn thương. Chúng ta sống trong căn phòng đọa đày mang tên: Bất định. Và chúng ta đang bàn về một nguy cơ mang tính cảm xúc vĩ đại khi tự cho phép bản thân bị tổn thương. Tuy nhiên, chấp nhận mạo hiểm, dũng cảm trước sự bất an, lộ diện bản thân và thể hiện cảm xúc chưa bao giờ đồng nghĩa với yếu đuối.

Hiểu lầm số 1: Thương tổn là yếu đuối

Nhận thức rằng sự tổn thương đồng nghĩa với yếu đuối là một trong những sai lầm được chấp nhận rộng rãi nhất và là điều nguy hiểm nhất. Khi chúng ta dành phần lớn thời gian trong đời để lảng tránh và bảo vệ bản thân k rơi vào trạng thái tổn thương tốt bị nghiên cứu là yếu đuối, chúng ta bỗng có cảm giác khinh bỉ khi thấy những người ít có khả năng hoặc không thể che giấu cảm xúc, khi thấy họ ngẩng đầu và đối mặt với cảm xúc. Điều này dẫn tới một phản ứng, thay vì tôn trọng và ghi nhận sự dũng cảm, dấn thân phía sau tổn thương, chúng ta lại để sự sợ hãi và khó chịu của mình biến thành phán xét và chỉ trích.

Sự tổn thương không good cũng chẳng xấu: Nó không dùng để chỉ một cảm xúc tiêu cực và cũng không phải lúc nào cũng để chỉ một trải nghiệm tích cực. Tổn thương là cốt lõi của mọi loại cảm xúc và cảm nhận. Cảm nhận tức là bị tổn thương. Nếu tin rằng tổn thương là yếu đuối, nghĩa là bạn cũng tin rằng cảm nhận là yếu đuối. Khép chặt đời sống cảm xúc chỉ vì sợ rằng cái giá phải trả đủ sức quá cao sẽ khiến bạn đánh mất những thứ cơ bản nhất ban tặng mục đích và ý nghĩa của cuộc đời. Chối từ tổn thương thường xuất phát từ việc chúng ta gắn kết nó với các cảm xúc tiêu cực như sợ hãi, xấu hổ, đau đớn, buồn bã và thất vọng – những cảm xúc mà chúng ta không muốn nhắc tới, ngay cả khi chúng ảnh hưởng sâu sắc tới phương thức chúng ta sinh sống, yêu thương, làm việc và cả lãnh đạo. Có một điểm mà hầu hết chúng ta k hiểu và nó vừa mới tiêu tốn của tôi một thập kỷ nghiên cứu: tổn thương chính là cái nôi của cảm xúc và những trải nghiệm mà chúng ta thèm muốn. Nó chính là nơi chôn rau cắt rốn của tình yêu, sự gắn bó, niềm vui, sự dũng cảm, lòng cảm thông và sự sáng tạo. Nó là nguồn gốc của niềm hy vọng, sự cảm thông, trách nhiệm và độ tin cậy. Nếu chúng ta muốn nhìn rõ mục đích sống, hoặc sống một cuộc đời sâu sắc với nhiều giá trị tinh thần hơn, tổn thương chính là con đường dẫn chúng ta tới cuộc đời ấy.

Tôi biết điều này thật khó tin, đặc biệt là khi từ trước tới nay, ta vẫn nghĩ rằng tổn thương đồng nghĩa với yếu đuối. Tôi diễn đạt tổn thương chính là sự bất an, sự mạo hiểm và mức độ bộc lộ cảm xúc. Với diễn đạt như vậy, hãy thử suy nghĩ về tình yêu. Thức dậy mỗi sáng và cảm thấy yêu một ai đó mà người đó cũng đáp lại tình cảm của ta hoặc k, với tất cả cảm giác an toàn mà chúng ta đủ nội lực đảm bảo, về những người có thể đồng hành cùng ta trong suốt cuộc đời, nhưng cũng có thể ra đi k một lời nhắn nhủ, về những người sẽ chung thủy với ta đến tận cuối đời hay cũng có thể phản bội ta ngay ngày mai – đó chính là sự tổn thương. Yêu thương là bất trắc, là mạo hiểm khó lòng tưởng tượng nổi. Và khi yêu một ai đó, bắt buộc chúng ta phải bộc lộ cảm xúc. Thật đáng sợ, chúng ta đang mở rộng trái tim để đủ nội lực phải chịu đau đớn, nhưng bạn đủ sức tưởng tượng cuộc đời sẽ ra sao nếu sống mà không có tình yêu và không được đáp lại?

Đưa một tác phẩm nghệ thuật, một nội dung, một bức ảnh, một ý tưởng của chúng ta đến với cuộc đời mà không có sự đảm bảo rằng chúng sẽ được chấp nhận hay trân trọng – cũng là sự tổn thương. Để bản thân chìm đắm trong những khoảnh khắc hân hoan trong cuộc đời, dù chúng chỉ thoảng qua, dù cả thế giới nói với ta rằng đừng có vội mừng, “ngày vui ngắn chẳng tày gang” – cũng chính là một dạng thức đặc biệt của sự tổn thương.

Như đã đề cập, điều nguy hiểm cùng cực là chúng ta xuất phát với suy nghĩ rằng cảm xúc là yếu đuối. Chỉ với duy nhất một ngoại lệ, là sự tức giận (được coi là cảm xúc thứ cấp, cảm xúc khắc nghiệt được xã hội chấp nhận như một chiếc mặt nạ cho nhiều dạng cảm xúc khổ cực hơn bên dưới những cảm xúc mà chúng ta cảm nhận), khi ấy, chúng ta đánh mất sự khoan dung so với cảm xúc và từ đó, với cả sự tổn thương.

Mọi việc sẽ trở nên có ý nghĩa khi chúng ta phủ nhận công thức tổn thương bằng yếu đuối, điều này chỉ xảy ra khi chúng ta nhận ra mình đang nhầm lẫn giữa cảm nhận với thất bại và giữa các cảm xúc với những rủi ro. Nếu muốn khôi phục phần cảm xúc thiết yếu của cuộc sống và tái nhận thức đam mê và mục đích sống của mình, chúng ta phải học phương thức làm chủ và quan hệ với tổn thương của chính mình, học cách thức cảm nhận những cảm xúc đi kèm với nó. Các nghiên cứu đã chỉ ra cho tôi thấy rằng tốt nhất là nên bắt đầu từ diễn đạt tổn thương, nhận thức và hiểu biết về nó.