Ý TƯỞNG
Thiên nga đen là thuật ngữ được dùng để chỉ những sự kiện đủ sức xảy ra thỏa mãn ba điều kiện: không thể dự đoán trước, có sức ảnh hưởng lớn và cuối cùng chúng ta thường có xu hướng nỗ lực cho biết sự xuất hiện của sự kiện đó để khiến nó trở nên ít ngẫu nhiên hơn. Sự thành công đáng kinh ngạc của Google tốt sự kiện khủng bố 11/09 gây chấn động thế giới đều là những ví dụ rất điển hình của Thiên nga đen.
so với Nassim Nicholas Taleb, “Những con thiên nga đen” ẩn chứa mọi điều về cuộc sống – từ sự trỗi dậy của các hình thức tôn giáo cho đến những sự kiện xảy ra hàng ngày. Thế nhưng con người thường ít khi có thể thực sự phân tích đúng tiềm năng của những điều “không thể” bởi lẽ thay vì nhìn nhận vấn đề một cách thức vĩ mô bao quát, tầm nhìn của chúng ta lại bị giới hạn trong những khuôn khổ chật hẹp.
Tinh tế, đáng kinh ngạc và mang tính toàn cầu là những gì đủ sức dùng để hình dung về “Thiên nga đen” của Nassim Nicholas Taleb – một cuốn sách tuyệt vời sẽ thay đổi hoàn toàn cách nhìn nhận về thế giới.
lý do bạn nên lựa chọn “Thiên nga đen”?
Những điều được tiết lộ trong cuốn sách này sẽ cho biết tất cả mọi thứ bạn cần biết mà thực chất bạn chưa biết. Ông mang đến rất nhiều những thủ thuật dễ dàng đến đáng bất ngờ để đối mặt với “những con thiên nga đen” và thậm chí hưởng lợi từ chúng.
THIÊN NGA ĐEN
Trước khi con người phát hiện ra những chú thiên nga đen ở Úc, tất cả thế giới đều tin rằng tất cả thiên nga đều có màu trắng – một niềm tin vững chắc tưởng như chẳng có gì đáng nghi ngờ khi mà nó thậm chí đang được chứng thực thông qua những bằng chứng thực nghiệm.
Thiên nga đen là hình ảnh ẩn dụ cho một biến cố mang trong mình ba đặc điểm sau:
- Thứ nhất, nó vốn dĩ hoàn toàn k có cấp độ xảy ra bởi lẽ nó nằm ngoài mọi sự chờ đợi của tất cả mọi người và bởi chẳng có một dấu hiệu nào trong quá khứ đủ nội lực dẫn tới sự xuất hiện nó.
- Thứ hai, sức ảnh hưởng của nó vô cùng lớn.
- Thứ ba, kể cả khi đó là điều không thể xảy ra, con người luôn luôn nỗ lực tìm kiếm cách thức lý giải tương xứng để khiến sự xuất hiện của nó trở nên chuẩn, dễ hiểu hơn bản chất thực sự của nó
Tính logic của “Thiên nga đen” đủ sức khiến bạn nhận ra rằng những gì mình không biết liên quan trực tiếp tới tất cả những thứ bạn đang biết nhất là khi “những con thiên nga đen” thường được trầm trọng hóa bởi chính tính khó lường của chúng.
Hãy thử nhìn vào cuộc sống riêng tư của bạn. Dù bất kể đó là việc lựa chọn nghề nghiệp, giao lưu, cuộc sống xa quê hương, những sự phản bội bạn phải đối mặt, sự giàu có tốt nghèo khó bất thường xuất hiện trong cuộc đời bạn, liệu có bao nhiêu trong số đó diễn ra theo chiến lược good theo những gì bạn mong muốn?
CUỘC SỐNG RẤT BẤT THƯỜNG
Có 2 cách thức tiếp cận các hiện tượng.
- phương thức thứ nhất là tìm phương thức loại bỏ những thứ bất thường và chỉ quan tâm vào các yếu tố “thông thường”. Đó là lý do rất nhiều người lờ đi những sự việc họ nghĩ rằng k thể xảy ra và hoàn toàn chú tâm vào những điều thông thường.
- Một hướng tiếp cận khác đó là chăm chỉ tìm hiểu ý nghĩa của những hiện tượng ấy thông qua việc xem xét một phương thức cẩn trọng các nguyên nhân đủ nội lực xảy ra dù cho mức độ vô cùng ít – đơn cử như sự tồn tại của “Thiên nga đen”
Hầu hết tất cả mọi sự kiện trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta là kết quả của những cú sốc tốt những sự thay đổi bất thường mang tính hệ thống. Thế nhưng, thực tiễn những nghiên cứu về đời sống con người lại quan tâm vào những điều “thông thường”, đặc biệt là phương pháp suy luận phân phối hợp lý (Bell curve) bởi lẽ nó chẳng đem lại cho bạn bất cứ điều gì. lý do lại như vậy? nguyên nhân vô cùng dễ dàng phương pháp này hoàn toàn k tính đến những độ lệch lớn good nói phương thức khác nó hoàn toàn k có khả năng nghiên cứu tác động của những độ lệch này và hiệu quả là nó khiến chúng ta mù quáng tin tưởng vào những thứ hoàn toàn k dĩ nhiên. Đó là nguyên nhân tác giả gọi phương pháp này dưới cái tên Sai lầm của trí tuệ (GIF – Great Intellectual Fraud).
ĐIỂM MẤU CHỐT
Điều mà cuốn sách đem lại k đơn thuần là chỉ ra sai lầm của những nhà phân tích tự lừa dối bản thân mình với phương pháp suy luận phân phối chuẩn good những học giả theo trường phái Platon luôn theo đuổi những học thuyết đánh lừa bản thân. quan trọng hơn hết quyển sách muốn đem đến cho độc giả một phương thức nhìn nhận mới về thế giới, động lực khiến con người quan tâm hơn vào những điều thực sự có giá trị trong cuộc sống. Cuộc sống gần đây đòi hỏi trí tưởng tượng nhiều hơn chúng ta nghĩ. Con người vừa mới k chỉ giao động tình trạng thiếu trí tưởng tượng mà thậm chí còn không khó khăn hóa mọi thứ theo chiều hướng lệch lạc.
LỊCH SỬ VÀ BA KIỂU TƯ DUY NHẦM LẪN
Lịch sử thực chất vô cùng k rõ ràng. Cái chúng ta nhìn thấy chưa chắc đã phản ánh một cách hoàn toàn chính xác những điều thực sự xảy ra, nguyên do và cơ chế hoạt động của nó.
Trí não của con người thường bị chi phối bởi ba kiểu tư duy nhầm lẫn khi đối diện với lịch sử. Ba kiểu tư duy đó bao gồm:
- Ảo tưởng về sự thấu hiểu good nói cách thức khác là sự ngộ nhận của con người cho rằng họ thực sự hiểu những gì đã diễn ra trong khi chúng phức tạp hơn hết thảy những gì họ nghĩ.
- Những phương pháp suy luận truy hồi sai lầm mỗi khi con người cho rằng họ chỉ đủ nội lực nghiên cứu tình huống khi biến cố đang thực sự xảy ra (lịch sử dường như trở nên rõ ràng và tuần tự hơn trong những cuốn sách giáo khoa hơn là trong thực nghiệm thực tế)
- Sự nghiên cứu quá cao ý nghĩa của các thông tin thực tiễn và từ đó đưa ra những nhận định sai lầm theo xu hướng Platon.
LỜI KHUYÊN tốt NHẤT good TỆ NHẤT
Những ngành nghiệp khác nhau thể hiện sự k chắc chắn như thế nào? Lấy một vài ví dụ, những ngành nghiệp như nha sĩ, nhân viên tư vấn, nhân viên mát xa là những ngành nghiệp k có cấp độ được mở rộng. Bạn đủ sức thấy rằng sẽ có một số lượng bệnh nhân tốt người mua nhất định tìm tới bạn trong những khoảng thời gian nhất định. Kể cả so với ngành gái điếm, họ giúp sức khách hàng và được trả tiền theo thời gian “làm việc”. Hơn nữa, bởi lẽ những dịch vụ này vẫn cần thiết với tất cả người khác nên bạn gần như không phải lo lắng đến việc thu hút người mua. Nếu bạn gầy dựng một nhà hàng được mọi người yêu thích, việc bạn cần làm chỉ là chờ đợi cho đến khi tất cả chỗ trống được lấp đầy.
so với những nghề nghiệp kể trên, dù bạn có được trả công cao bao nhiêu đi chăng nữa, thu nhập của bạn luôn luôn luôn có một giới hạn nhất định. Thu nhập của bạn tựa vào vào những cố gắng không ngừng nghỉ để thực hiện những nhiệm vụ giống nhau hơn là xuất phát từ những quyết định mang tính bước ngoặt. Hơn nữa, những loại hình công việc này rất dễ dự đoán và vì vậy sẽ chẳng có mấy sự thay đổi diễn ra cho đến tận cuối đời. Nói phương thức khác, chúng k thể gầy dựng “Thiên nga đen”
Bởi vậy khám phá sự khác biệt giữa một nhà văn và một người thợ làm bánh, một kẻ đầu cơ và một bác sĩ, một tên lừa đảo và gái mại dâm chính là một phương pháp hữu dụng để thay đổi cách nhìn nhận về thế giới. Nó tách biệt những công việc kể cả khi có sự đầu tư về công sức cũng k đem lại hiệu quả doanh thu với những ngành nghiệp đòi hỏi cả công sức và thời gian (những nguồn cung bị giới hạn) để đạt được lợi nhuận.
